Giỗ tổ Hùng Vương hay còn gọi là lễ hội
Đền Hùng là dịp lễ quốc gia nhằm tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn của con cháu
Đại Việt trước công lao dựng nước của các vua Hùng. Cứ vào ngày mồng 10
tháng 3 âm lịch là người người lại nô nức hướng về Đền Hùng để dâng lễ, thắp
hương, bày tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ về cội nguồn dân tộc.
1.
Tiểu sử
Hùng Vương, là cách gọi các vị vua nước Văn Lang của người Lạc Việt. Hùng Vương thứ I là con trai của Lạc
Long Quân, lên ngôi vào năm 2879 trước công
nguyên, đặt quốc hiệu là Văn Lang,
chia nước làm 15 bộ, truyền đời đến năm 258 trước công nguyên thì bị Thục
Phán (An Dương Vương) chiếm mất nước.
 |
| Quốc Tổ Hùng Vương |
2.
Gia đình
Xưa cháu ba đời của Viêm Đế họ Thần Nông là Đế
Minh sinh ra Đế Nghi, sau Đế Minh nhân đi tuần phương Nam, đến Ngũ
Lĩnh lấy con gái Vụ Tiên, sinh ra Lộc Tục. Lộc Tục là bậc thánh trí
thông minh, Đế Minh rất yêu quý, muốn cho nối ngôi. Lộc Tục cố nhường cho anh,
không dám vâng mệnh. Đế Minh mới lập Đế Nghi (anh trai Lộc Tục) là con nối
ngôi, cai quản phương Bắc, phong Lộc Tục làm Kinh Dương Vương, cai quản
phương Nam, gọi là nước Xích Quỷ.
Kinh Dương Vương xuống Thủy phủ, lấy con gái Động Đình Quân
tên là Thần Long sinh ra Lạc Long Quân. Lạc Long Quân thay cha trị nước,
còn Kinh Dương Vương không biết đi đâu. Đế Nghi truyền ngôi cho Đế Lai cai trị
phương Bắc, Đế Lai nhân thiên hạ vô sự mà đi chu du khắp nơi, đi qua nước Xích
Quỷ, thấy Lạc Long Quân đã về Thủy phủ, liền lưu con gái của mình là Âu
Cơ ở lại đó.
Lạc Long Quân trở về, thấy Âu Cơ xinh đẹp, liền biến hóa
thành chàng trai phong tú mĩ lệ, Âu Cơ ưng theo, Lạc Long Quân liền rước nàng về
núi Long Trang. Hai người ở với nhau một năm, sinh ra bọc trăm trứng, sinh ra
trăm con trai anh dũng phi thường. Lạc Long Quân ở lâu dưới Thủy phủ, Âu Cơ vốn
là người Bắc quốc, nhớ nhà liền gọi Long Quân trở về. Âu Cơ cùng năm mươi
con trai ở tại Phong Châu, tự suy tôn người hùng trưởng lên làm vua, hiệu
là Hùng Vương.
 |
| Lạc Long Quân và Âu Cơ |
3. Sự nghiệp
Con của Lạc Long Quân là Hùng Vương lên ngôi, đặt quốc hiệu
là Văn Lang, chia nước ra làm 15 bộ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Vũ Ninh,
Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định, Hoài Hoan, Cửu
Chân, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức; đóng đô ở bộ Văn Lang, Phong Châu. Về bờ
cõi, nước đông giáp biển Đông, tây đến Ba Thục (Tứ Xuyên, Trung Quốc), bắc đến
hồ Động Đình (Hồ Nam, Trung quốc), nam giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành.[5]
Hùng Vương sai các em trai phân trị, đặt em thứ làm Tướng
võ, Tướng văn. Tướng văn gọi là Lạc Hầu, Tướng võ là Lạc Tướng, con trai vua gọi
là Quan Lang, con gái vua gọi là Mị Nương, quan Hữu ty gọi là Bố chính, thần
bộc nô lệ gọi là nô tỳ, xưng thần là khôi, đời đời cha truyền con nối gọi là phụ
đạo, thay đời truyền nhau cho đến hiệu là Hùng Vương không đổi.
Lãnh thổ nước Văn Lang được sách Đại Việt sử ký
toàn thư chép: Đông giáp biển Nam Hải, tây đến Ba Thục, bắc đến hồ
Động Đình, nam giáp nước Hồ Tôn, tức nước Chiêm Thành, nay là Quảng
Nam ngày nay.
Hùng Vương chia nước Văn Lang làm 15 bộ Giao Chỉ, Chu
Diên, Vũ Ninh, Phúc Lộc, Việt Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Lục Hải, Vũ Định,
Hoài Hoan, Cửu Chân, Bình Văn, Tân Hưng, Cửu Đức, đóng đô ở bộ Văn Lang. Theo
sách Lĩnh Nam Chích Quái 15 bộ là: Giao Chỉ, Chu Diên, Ninh Sơn, Phúc Lộc, Việt
Thường, Ninh Hải, Dương Tuyền, Quế Dương, Vũ Ninh, Hoài Hoan, Cửu Chân, Nhật
Nam, Quế Lâm, Tượng Quận.
 |
| Bản đồ Nhà nước Văn Lang |
4. Di sản
Ngày Giỗ tổ Hùng Vương hay Lễ hội Đền Hùng là một ngày
lễ của Việt Nam
Năm 1954, Hồ Chí Minh có buổi gặp mặt với binh
lính các Trung đoàn Thủ Đô, trung đoàn 36, trung đoàn Tu vũ..., ông nói rằng:
"Đền Hùng thờ các vua Hùng. Hùng Vương là người sáng lập ra nước ta, là
Tổ tiên của dân tộc ta. Ngày xưa, các vua Hùng đã có công dựng nước, ngày nay
Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước."
 |
| Tượng đài Hùng Vương - Công trình của thời đại Hồ Chí Minh tri ân công đức Tổ tiên |
